Üsküdar Üniversitesi Yeni Medya ve Gazetecilik Bölümü Başkanı Prof. Dr. Süleyman İrvan tarafından CNN Türk yazarı ve aynı zamanda biyolog olan Esra Öz ile çevrim içi bir söyleşi gerçekleştirildi. Esra Öz ile sağlık haberciliği hakkında konuşuldu.
Prof. Dr. Süleyman İrvan: “Ekranlarda insanlara absürt tavsiyeler veren sözde uzmanlar gördük”
Koronavirüs salgını başladığı dönemde televizyonların işin ciddiyetini farkında değillerdi. Kanallar bizlerin karşısına Türk genine bulaşmaz ya da çorba için virüsten korkmayın diyen diyen kişilerin uzman adı altında bize sundular. Siz medyanın salgına ilişkin tutumunu nasıl değerlendiriyorsunuz?
Esra Öz: “Televizyonlarda sadece ağzı iş yapan insanları gösterdiler bizlere”
Aslında bu konuda ilk başından beri bir çok enfeksiyon hastalığı uzmanı virüs konusunun ciddiyetini anlatmaya çalıştı. Ama insanlarımıza sürekli sadece ağzı iş yapan ve kelle paça gibi tüketerek kurtulabileceklerini söyleyen uzman kişileri ekranlara taşıdılar.
Prof. Dr. Süleyman İrvan:“Öne çıkan hekimlerin para karşılığı bu programlara çıktığı aşikar”
Özellikle bazı hekimlerimizin çok öne çıktığını görüyoruz. Muhtemelen bu hekimler ve program arasında parasal bir mevzu söz konusu. Bu durum bizim halk sağlığını olumsuz yönde etkilemez mi?
Esra Öz: “Sağlık işinin reklamı yapılmamalı”
Ülkemizde sağlam bir reklam çalışması ile ismini halkımızın daha duymadığı hekim yaptığı açıklamalar veya katıldığı programlar sayesinde birden popüler oluyor. Günlük sabah programına katılan bir hekim görüyorsanız yüzde 90 hekim oraya bir para karşılığında gelmiştir. İşte bu yüzden sağlık işinin reklamı olmamalı.
Esra Öz: “Televizyondaki sağlık programına katılan uzmanlar mesleği itibarsızlaştırıyorlar”
Televizyonda sağlık programı yapılıyorsa bu bu hekime para verilmiştir ve hekim bu para karşılığı programa katılanlar doktorluk mesleğini itibarsızlaştırıyor. Bu durum sadece televizyonla da sınırlı değil. Artık bir çok gazetede para karşılığı yazanlarla dolmuş durumda. Öyle bir durumdayız ki, yaşam koçları da kendilerini sağlıkçı gibi tanıtarak bir şekilde işi ticarete dönüştürdü.
Esra Öz: “Umut tacirliği ülkemizde çok fazla görülmekte”
Ülkemizde bu umut tacirliği olayı fazlaca görülmekte. Sizlere bu konu hakkında iki örnek verebilirim. İlk örnek Dünya'da da büyük bir sorun olan obezite konusu. Biz bu konu Sağlık Bakanlığı'na bir proje yaptık ve bir medya kılavuzu hazırladık. Bu kılavuzun içeriğinde obezite haberleri nasıl yapılmalı, nelere dikkat edilmeli konuları üzerinde durduk. Bu projeyi hazırlama sürecinde basılı medyayı taradık ve tarama sonucunda da gördük ki, insanların umutlarını sömürüyorlar. Tek ürünle zayıflatan ve bitkisel içerikli olup hemen etki eden ilaçların söyleyen ilaçlar vardı. Yaptığımız kılavuza medya ve medya kuruluşlarının pek dikkat ettiğini söylemem. Örneğin bundan birkaç yıl önce Sertap Erener telomer tedavisi hakkında bir açıklama yapmıştı. Bu uygulanan tedavi Sertap Erener'i gençleştirdiği söyleniyordu. Daha sonra televizyona çıkarıp sağlam bir reklamını yapmışlardı.
Prof. Dr. Süleyman İrvan: Bizler medya okur yazarlığının neden önemli olduğunu anlatırken, sizler de sağlık okur yazarlığını anlatmaksınız. Günümüzde insanlar ufak bir belirtisi de internete başvurarak hasta olup olmadığı konusunda kaygılanıyor. Bu konuda sağlık okuryazarlık için neler söylebilirsiniz?
Esra Öz: “Sağlık okuryazarlığı konusunda eğitim verilmeli ve artmalı”
Sağlık çalışanları sağlık okuryazarlığını sağlık iletişimi olarak düşünüyorlar. Bence sağlık okuryazarlığı, bir dijital mecrada, hastanenin el broşüründe gördüğü bilgileri doğruluğunu teyit etme aşamalarıdır. Bunu konuya sadece sağlık çalışanları veya gazeteciler hakim olmamalı. Toplumun her kesimi de bilmeli. Örneğin virüs döneminin ilk başlarında medya absürt yiyecekler öneren uzmanları haberleştirdi. Sonucunda da insanlarımız gidip bu yiyecekleri tüketti. Bu konu hakkında bilinçli gazeteciler olsaydı haber konusu bile olmayacaktı.
Esra Öz: “Öğrencilere tavsiyem haber yaparken uzman ve kaynak seçimi konusuna dikkat etmeliler”
Gazeteci adayı olan öğrencilere yaptıkları haberleri daha şimdiden uzman ve kaynak seçimine dikkat etmeliler. Uzman alanında nasıldır, yazdığı metin veya makaleler birbirleriyle çelişki içinde mi araştırma yapmalılar. Bir de yazdıkları haberlerde halkın her kesiminin anlayabileceği şekilde yazmalılar.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder